Emocje ujawnione

Autor: Paul Ekman

Przekład: Wojciech Białas

Wydawnictwo HELION (Sensus)

Gliwice 2012

Liczba stron: 296

Cytat z książki

Emocje decydują o jakości naszego życia. Mamy z nimi do czynienia przy każdej relacji, która jest dla nas ważna(…) Mogą one ocalić nam życie, ale mogą również powodować prawdziwe szkody. 

 (s. 13))

           

Gdybym nie znała nazwiska autora, to pewnie nie skusiłabym się na lekturę książki Emocje ujawnione. Zniechęciłby mnie podtytuł, który brzmi: Odkryj, co ludzie chcą przed Tobą zataić, i dowiedz się czegoś więcej o sobie. Do tego wszystkiego, na okładce czytamy jeszcze o „magii emocji”. Wszystko to kojarzy się z kiepskim poradnictwem, a właściwie pseudo-poradnictwem w dziedzinie tzw. rozwoju osobistego, a raczej w opanowywaniu sztuki manipulowania innymi. Nazwisko autora sugerowało mi, że zawartość książki może być jednak inna. Paul Ekman jest profesorem psychologii, zajmującym się badaniem świata ludzkich emocji dłużej niż ja żyję na tym świecie.  Jest niekwestionowanym autorytetem w badaniach nad ekspresjami mimicznymi, czyli nad tym, jak emocje uwidaczniają się na twarzy. Pamiętając to wszystko, jeszcze z czasów studiów, postanowiłam dać Emocjom ujawnionym szansę.

Jako, że okazało się, że to jednak nie książka typu poradnik, to lektura trochę mi zajęła. Czytałam, co jakiś czas robiąc krok w tył, bo, żeby dotarły do mnie czytane treści, musiałam przypomnieć sobie te już przeczytane. I nie jest to zarzut! Autor opiera się na swoich wieloletnich badaniach naukowych, dostarcza solidną dawkę wiedzy. Jeśli ktoś oczekiwałby po lekturze tej książki, że odkryje, jak manipulować innymi, jak odkrywać, to, co inni zataili i korzystać z tego dla swoich celów, to raczej się zawiedzie. Podtytuł jest jednak mylący! Należałoby dla ścisłości dodać, że podtytuł w polskiej wersji jest mylący, bo ten w oryginale brzmi: Recognizing faces and feelings to improve communication and emotional life. Nie jestem tłumaczem, i daleko mi do takiej znajomości angielskiego, ale przetłumaczyłabym to jednak inaczej. Rozumiem, że chodzi o to, by książka sprzedawała się również poza środowiskiem akademickim, które zna nazwisko Ekmana, ale czy to aby na pewno adekwatny sposób promowania tego, co autor chce przekazać czytelnikom? 

Ekman w Emocjach ujawnionych stawia sobie cztery cele. Chce pomóc ludziom w zwiększaniu samoświadomości nadciągających emocji. Po drugie ważna jest kwestia możliwości wyboru swojego zachowania, gdy jesteśmy pod wpływem emocji, tak by nie krzywdzić innych, ale móc osiągać swoje cele. Ponadto Ekman chce wspierać czytelnika w uwrażliwianiu na uczucia innych. Po czwarte, co bardzo ważne, zachęca do ostrożności w wykorzystywaniu zdobytych informacji na temat uczuć innych osób. Uczciwie muszę napisać, że nie są to cele, które osiągniemy samym przeczytaniem książki. Zresztą autor nam tego nie obiecuje. Bardzo też przestrzega przed poczuciem pewności co do motywów, jakimi ktoś się kieruje. Nawet, jeśli dzięki obserwacji ekspresji mimicznej, odkryjemy czyjeś emocje, nadal nie wiemy skąd się wzięły. Solidne podstawy naukowe i ostrożność w interpretacjach przekonują mnie do książki Ekmana najbardziej.

Co do samej treści książki, to skupia się ona na znaczeniu wspomnianych już ekspresji mimicznych. Autor referuje nam pokrótce wyniki swoich badań w różnych kulturach, analizuje, kiedy ulegamy emocjom, jak zachowujemy się pod wpływem emocji. Kolejne rozdziały poświęcone są emocjom takim jak: smutek, gniew, zaskoczenie i strach, wstręt i pogarda oraz radosne emocje (których wyróżnia aż szesnaście). Przy każdej emocji możemy szczegółowo zanalizować, jak przejawiają się one na twarzy. Na końcu zawarty jest rozdział dotyczący kłamstwa, ale i tu muszę ostrzec, nie znajdziecie tam cudownych sposobów na to, jak odkryć, że inni kłamią. Ale to dobrze, bo pseudo-psychologii jest naprawdę na półkach w księgarniach wystarczająco wiele. Ostatnie strony książki to test czytania z twarzy – niełatwy, ale interesujący!

Podsumowując, do lektury książki zachęcam wszystkich tych, którzy chcą poszerzyć swoją świadomość w zakresie emocji, niekoniecznie wybierając się drogą na skróty. Emocje ujawnione pomogą przede wszystkim w nauce rozpoznawania emocji u innych i u siebie. Co, do radzenia sobie z emocjami, to raczej potraktowałabym tę książkę jako wstęp, nie jest to jej główny wątek. Ale, aby sobie radzić, trzeba najpierw wiedzieć z czym! Warto uszczknąć coś dla siebie z wiedzy, którą Ekman zgromadził przez lata.

Za egzemplarz książki dziękuję wydawnictwu HELION (Sensus).